Wednesday, August 8, 2007

Βιομηχανική αρχαιολογία
Industrial archaeology

Είναι κάπως περίεργο το αίσθημα που έχεις όταν περιδιαβαίνεις ένα κτίριο το οποίο ξέρεις ότι θα αλλάξει ριζικά. Οι αρχιτέκτονες μπορεί να βρίσκονται συχνά σε αυτή τη θέση, περιδιαβαίνοντας κτίρια τα οποία οι ίδιοι θα ανακαινίσουν, κτίρια ιδιωτικά τα οποία μπορεί να βρίσκονται σε αντίστοιχη κατάσταση εγκατάλειψης. Όμως η περίπτωση του ΦΙΞ είναι διαφορετική –στα άλλα κτίρια στα οποία θα γίνει εσωτερικά η επέμβαση, μια «ουδετεροποίηση» έχει επιτελεστεί. Ακόμα και αν ήσαν μέχρι πρότινος κατοικημένα, έχουν αποφορτιστεί από τους συναισθηματικούς δεσμούς του ιδιοκτήτη/εργοδότη και επιπλέον έχουν «αποχαρακτηριστεί» και αρχιτεκτονικά: έχουν συνήθως μια ασφυκτική διαμερισμάτωση με μικρά δωμάτια την οποία ο αρχιτέκτονας συχνά ανατρέπει στην ανακαίνιση, ρίχνοντας τοίχους και ενοποιώντας χώρους. Η περίπτωση του ΦΙΞ είναι διαφορετική –είναι ένα βιομηχανικό κτίριο όχι έξω από την πόλη (όπως τα συνηθισμένα δείγματα της βιομηχανικής αρχαιολογίας) αλλά σε τέτοια κεντροβαρική σχέση με την Αθήνα ώστε να καδράρει τα τοπόσημα της από απόσταση αναπνοής. Αντί για διαμερισμάτωση (που υπάρχει αλλά σε πολύ μικρό βαθμό) το ΦΙΞ σου παρέχει ακόμα και τώρα χώρους ελεύθερους πολύ μεγάλης κλίμακας (κάτι που θα διατηρηθεί στο νέο μουσείο ΕΜΣΤ), κάτι ιδιαίτερα σπάνιο ακόμα και για τα σημερινά δημόσια κτίρια της πόλης. Η ελευθερία χώρου και η διαμπερότητα κορυφώνεται με την κυριολεκτική απουσία μεγάλων τμημάτων στους περιμετρικούς τοίχους του κτιρίου: μπορείς να στέκεσαι σε μεγάλη απόσταση από την περίμετρο και αυτά να καδράρουν εικόνες της πόλης. Πανοραμικά κάδρα μεγάλης κλίμακας, αντίστοιχα με τις λευκές (από την υπερέκθεση στο έργο) οθόνες στις αίθουσες κινηματογράφου τις οποίες καταγράφει ο φακός του Ιάπωνα φωτογράφου Hiroshi Sugimoto ή -πιο απλά- με την υπερφωτισμένη θέα που ανοίγεται στους οδηγούς πριν αποβιβαστούν από τα επιβατικά πλοία. Τα πλοία αυτά είναι μια ταιριαστή εικόνα: όχι μόνο επειδή οι διαστάσεις του ΦΙΞ (μήκος 90 μέτρων) είναι παραπλήσιες ή επειδή η όψη του επί της Συγγρού είναι σχεδιασμένη με τη δυναμικότητα της όψης ενός κρουαζιερόπλοιου. Αλλά γιατί είναι στα γκαράζ αυτών των επιβατικών που συναντά κανείς τα φώτα φθορισμού, τις λοξές κολώνες και την κίτρινη σήμανση που συναντάς άμα κατέβεις σήμερα στα εντυπωσιακά ψηλοτάβανα υπόγεια του ΦΙΞ.


There is rather awkward to walk though a building that you know will be renovated. We as architects use to survey buildings that we are asked to renovate private buildings that may be just as derelict. But in those buildings a certain neutralization has taken place -they have lost all sentimental ties to the owner and have been disqualified architecturally: the architect will tear down walls unifying spaces and improving the preexisting condition by implementing flowing spaces. The FIX case is different –it is an industrial building not in the outskirts of Athens but in such a central location that landmarks of the city are within reach, readily framed by its openings. Flowing space is already characterizing the XL structure, a transparency brought to an extreme by huge holes that mark its façades. Panoramic views of the city through those openings correspond to the shining screens in theaters captured (with wide-open aperture throughout the duration of the movie) by photographer
Hiroshi Sugimoto or to the overexposed view of the harbor, as perceived by the drivers in the garage of a boat approaching an island. These boats are a fitting analogy –not only because the FIX has a comparable length (of 90 meters) or because its Syngrou façade is designed with the dynamism of a cruiser ship: It is the very basement of FIX with its fluorescent lights, yellow zones and diagonal columns that remind us of those floating garages.















No comments: